• Η αγορά εργασίας στην Κύπρο μέσα από αριθμούς 2008-2023 – Μέρος Β’

    Εργαζόμενοι - Επίπεδο μισθών

    Νεόφυτος Αριστοδήμου, Μιχάλης Μιχαηλίδης

    Ιανουάριος 2025

  • Περίληψη

    Το εργατικό δυναμικό της Κύπρου παρουσιάζει σημαντική αύξηση 25% κατά την περίοδο 2008-2023. Μεγαλύτερη αύξηση παρατηρείται στους πολίτες από τρίτες χώρες και την ΕΕ. Ακολουθώντας την κατηγοριοποίηση NACE, το «Χοντρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευές αυτοκινήτων, μοτοσυκλετών» και οι «Κατασκευές» συνιστούν τις επαγγελματικές κατηγορίες με τους περισσότερους εργαζόμενους, διαχρονικά. Οι κατηγορίες με τις μεγαλύτερες αυξήσεις σε απόλυτους αριθμούς ήταν οι «Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές κατηγορίες» και «Ενημέρωση και επικοινωνία». Η μέση αύξηση στους μισθούς ακολουθεί στενά την πορεία του πληθωρισμού (+18%), με συγκριτικά ψηλότερα επίπεδα μετά το 2021. Ο μέσος μηνιαίος μισθός ανέβηκε από τις 1.92 χιλ. (2010) σε 2.36 χιλ. (2023), μια αύξηση 23%. Η κατηγορία «Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες» παρουσιάζει τον ψηλότερο μέσο μισθό, και η «Γεωργία, Θήρα και Δασονομία» τον χαμηλότερο. Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων στο επίπεδο των μέσων μισθών υπολογιζόταν σε 19% (2010). Τα επόμενα χρόνια μειώθηκε σε 14% (2020), ενώ στη συνέχεια ανέβηκε στο 16% (2023). Από το 2010 στο 2023 παρατηρήθηκε μείωση στο χάσμα μισθών στις περισσότερες επαγγελματικές κατηγορίες. Εξαίρεση αποτελούν τέσσερις κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένων των δύο με τον ψηλότερο μέσο μισθό, στις οποίες το χάσμα αυξήθηκε.

  • 2. Εργατικό δυναμικό

    i. Συνολικό εργατικό δυναμικό ανά εθνικότητα

    broken image

    Την περίοδο 2008-2023 το εργατικό δυναμικό στην Κύπρο αυξήθηκε κατά περίπου 100 χιλ. (+25%)

    Μεγάλο μέρος της αύξησης προέρχεται από τους Κύπριους (+41 χιλ. ή +13%). Η αύξηση τόσο στους πολίτες χωρών της ΕΕ (+19 χιλ. ή 54%), αλλά κυρίως στους πολίτες τρίτων χωρών (+38 χιλ. ή 127%) είναι συγκριτικά μεγαλύτερη.

    Οι μη Κύπριοι εργαζόμενοι μειώθηκαν σημαντικά κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης (2013-17) και ανάκαμψαν στη συνέχεια. Το 2022 οι μη Κύπριοι εργαζόμενοι, ξεπέρασαν για πρώτη φορά τις 100 χιλ.

    Στο εργατικό δυναμικό, οι πολίτες τρίτων χωρών ξεπερνούν τους πολίτες ΕΕ μετά το 2021.

    ii. Ανά φύλο και εθνικότητα

    broken image
    broken image

    επαγγελματικές κατηγορίες με βάση τη Στατιστική Κατηγοριοποίηση ανά Οικονομική Δραστηριότητα στην ΕΕ με το ακρωνύμιο από τα γαλλικά NACE: Nomenclature statistique des Αctivités économiques dans la Communauté Européenne και παρουσιάζονται από τη Eurostat1. Η ανάλυση που παρουσιάζουμε βασίζεται σε αυτήν την κατηγοριοποίηση.

    broken image

    Η Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου χρησιμοποιεί την έκδοση NACE 2.0, και με βάση αυτήν γίνονται όλες οι αναλύσεις σε αυτήν την μελέτη.

    ▸ Η ονομασία της κάθε κατηγορίας NACE βοηθά στην κατανόηση σε ότι αφορά το ποια επαγγέλματα περιλαμβάνονται σε αυτήν. Για πιο πλήρη κατάλογο παραπέμπουμε στον ιστότοπο της Eurostat.

    ▸ Στις πιο κάτω κατηγορίες περιλαμβάνονται (ενδεικτικά):

    o Μ: Νομικά, Λογιστικά, Αρχιτεκτονικά, Τεχνικά, Ερευνητικά, Διαφημιστικά

    o Ν: Ενοικιάσεις, Διαχείριση προσωπικού, Τουριστικά γραφεία, Security, Διαχείριση ακινήτων (όχι real estate), διοίκηση επιχειρήσεων και call centres.

    o S: Σωματεία, επιδιορθώσεις, καθαριστήρια.

    o V: διεθνείς οργανισμούς και πρεσβείες.

    1https://ec.europa.eu/eurostat/web/nace

    2 κατηγορίες αυτές δημοσιεύονται στοιχεία μόνο σε ότι αφορά τον αριθμό των εργαζόμενων, αλλά όχι για τον μέσο μηνιαίο μισθό

    broken image

    ▸ Το 2023, 10 κατηγορίες NACE παρουσιάζουν δυναμικό άνω των 25 χιλ. από τις 21 συνολικά (το 2008 οι αντίστοιχες κατηγορίες ήταν 7)

    ▸ Στην κατηγορία G “Χοντρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή αυτοκινήτων, μοτοσυκλετών” απασχολούνταν οι περισσότεροι εργαζόμενοι τόσο το 2010 όσο και το 2023, ακολουθούμενη από την κατηγορία F “Κατασκευές”.

    ▸ Η αύξηση του εργατικού δυναμικού κατά περίπου 100 χιλ. που παρατηρείται στο σύνολο μεταξύ των ετών 2008 και 2023, προέρχεται κυρίως από τις κατηγορίες Ι “Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης” (+13χιλ.), Μ “Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες” (+18 χιλ.), Q “Δραστηριότητες σχετικά με την ανθρώπινη υγεία και κοινωνική μέριμνα” (+11 χιλ.) και J “Ενημέρωση και επικοινωνία” (+18 χιλ.).

    ▸ Ειδικά για τους πολίτες χωρών της ΕΕ, παρατηρούμε διαχρονικά συγκέντρωση άνω του 50% σε τρεις κατηγορίες NACE

    ▸ Οι εργαζόμενοι από χώρες της ΕΕ αυξήθηκαν κατά περίπου 20 χιλ.

    ▸ Η μεγαλύτερη κατηγορία το 2023 ήταν η Ι “Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης” ακολουθούμενη από την κατηγορία G “Χοντρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή αυτοκινήτων, μοτοσυκλετών” και την F“Κατασκευές”

    ▸ Με την αύξηση των πολιτών της ΕΕ στην Κύπρο, παρατηρούνται τάσεις διάχυσης και σε άλλες επαγγελματικές κατηγορίες.

    broken image
    broken image

    Οι πολίτες τρίτων χωρών το 2008 (γυναίκες σε ποσοστό 70%) απασχολούνται κυρίως στην κατηγορία T “Δραστηριότητες νοικοκυριών” (55%).

    ▸ Το 2023 οι πολίτες τρίτων χωρών αυξάνονται κατά 127% και παρατηρείται εξισορρόπηση μεταξύ των δύο φύλων.

    ▸ Σημειώνουμε τη διάχυση των εργαζόμενων και σε άλλες κατηγορίες NACE όπως οι κατηγορίες J “ Ενημέρωση και επικοινωνία”, G “Χοντρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή αυτοκινήτων, μοτοσυκλετών” και την F “ Κατασκευές”

    ▸ Ειδικά στην κατηγορία J, η αύξηση παρατηρείται μετά το 2020 (πανδημία Covid-19, πόλεμος στην Ουκρανία)

  • 3. Επίπεδο μισθών – απολαβές3

    i. Σχέση πληθωρισμού και μισθών στην Κύπρο

    broken image
    broken image

    Η Κύπρος είναι από τα λίγα κράτη στην ΕΕ που υπάρχει σύνδεση μεταξύ του επιπέδου πληθωρισμού και αυξήσεων στους μισθούς τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα (η γνωστή ΑΤΑ: Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή).

    Όπως παρατηρούμε στα πιο πάνω γραφήματα η μέση αύξηση στους μισθούς ακολουθεί σε γενικές γραμμές τον πληθωρισμό.

    Είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως ο πληθωρισμός βασίζεται στη μέτρηση μέσων τιμών σε ένα σταθμισμένο καλάθι αγαθών και υπηρεσιών, στο οποίο δεν περιλαμβάνονται όλα ή πλήρως σταθμισμένα όλα τα αγαθά και οι υπηρεσίες. Ως εκ τούτου, υπάρχει τα τελευταία χρόνια η αίσθηση πως η αύξηση των τιμών δεν αντικατοπτρίζεται πλήρως στον πληθωρισμό.

    Με δεδομένο πως η αύξηση των μισθών βασίζεται στην ΑΤΑ (δλδ. στον πληθωρισμό) υπάρχει σημαντικό ενδεχόμενο η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών να μην μένει σταθερή ή ακόμα και να μειώνεται σε περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού όπως αυτό στο οποίο βρισκόταν η κυπριακή οικονομία τη διετία 2022-23.

    3 Όπως αυτές προκύπτουν από τα στοιχεία των κοινωνικών ασφαλίσεων ή και έρευνες που διενεργεί η Στατιστική Υπηρεσία

    broken image

    Το 2010 ο μέσος μηνιαίος μισθός ανερχόταν σε σχεδόν € 2 χιλ.

    Η κατηγορία Κ «Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες» παρουσίαζε τον ψηλότερο μέσο μισθό με σχεδόν € 3,3 χιλ / μήνα, ενώ η κατηγορία Α «Γεωργία, Θήρα και Δασονομία» τον χαμηλότερο με € 800 / μήνα (δηλαδή μόλις το 24,4% το μέσου εισοδήματος της κατηγορίας Κ).

    (Θυμίζουμε ότι τα εισοδήματα προκύπτουν από στοιχεία των κοινωνικών ασφαλίσεων ή και έρευνες που διενεργεί η Στατιστική Υπηρεσία)

    broken image

    ▸ Μετά από 13 χρόνια, το 2023, ο μέσος μηνιαίος μισθός ανερχόταν σε περίπου € 2,35 χιλ. (αύξηση 23% από το 2010 και έναντι πληθωρισμού 18% κατά την αντίστοιχη περίοδο)

    ▸ Η κατηγορία Κ «Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες» συνεχίζει να παρουσιάζει τον ψηλότερο μέσο μισθό με σχεδόν € 4,5 χιλ / μήνα (+36% σε σχέση με το 2010), ενώ η κατηγορία Α «Γεωργία, Θήρα και Δασονομία» τον χαμηλότερο με € 920 / μήνα (+15% σε σχέση με τον 2010 και μειωμένο στο 20,6% το μέσου εισοδήματος της κατηγορίας Κ)

    ▸ (Θυμίζουμε ότι τα εισοδήματα προκύπτουν από στοιχεία των κοινωνικών ασφαλίσεων ή και έρευνες που διενεργεί η Στατιστική Υπηρεσία)

    Για καλύτερη θέαση απο κινητό δείτε τους πίνακες οριζόντια.

  • 4. Διακύμανση επιπέδου μέσου μηναίου μισθού

    broken image

    ▸ Καθόλη τη δεκαετία του 2010, μέσος μισθός στην Κύπρο παραμένει σταθερός ή και ελαφρά μειωμένος λόγω της οικονομικής κρίσης.

    ▸ Από το 2020 παρατηρείται ανάκαμψη, που επιταχύνεται μετά το 2021. Η αύξηση σε μεγάλο βαθμό είναι συνδεδεμένη με την αύξηση του πληθωρισμού.

    ▸ Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων (gender pay gap) στο επίπεδο των μέσων μισθών υπολογιζόταν σε 19% το 2010. Τα επόμενα χρόνια μειώθηκε σε 14% το 2020, ενώ στη συνέχεια ξανα-διευρύνθηκε σε 16% το 2023.

    broken image

    Η αντιστοιχία μεταξύ του μέσου μισθού μεταξύ των φύλων στο διάστημα μεταξύ 2010 και 2023 ανέρχεται στο 84%.

    Σε μέσους όρους στο εργατικό δυναμικό της Κύπρου, για την ετήσια (12μηνη) εργασία που κάνουν οι γυναίκες αμείβονται αναλογικά με τους άντρες για περίπου 10 μήνες μόνο.

    ▸ Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων δεν είναι δυνατό να υπολογιστεί με τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε διότι αυτά περιορίζονται στις μέσες απολαβές ανά κατηγορία NACE / φύλο. Δεν χρησιμοποιούμε στοιχεία που να βοηθούν τον υπολογισμό με βάση την αντιστοίχιση θέσης / ηλικίας / επιπέδου εκπαίδευσης / μισθού (ή και άλλων παραμέτρων), παρά μόνο μέσους όρους. Αυτό σημαίνει ότι και οι υπολογισμοί μας είναι χρήσιμοι μόνο για γενικά συμπεράσματα και με την παραδοχή ότι όλοι οι εργαζόμενοι βρίσκονται στο μέσο όρο.

    Στοιχεία ανά κατηγορία NACE είναι διαθέσιμα στην περιληπτική κάρτα που δημοσιεύεται μαζί με την παρούσα μελέτη.

    Το 2010 και στις 19 κατηγορίες NACE ο μέσος μισθός των γυναικών ήταν χαμηλότερος από αυτόν των αντρών4.

    Το 2023 οι γυναίκες συνεχίζουν να υστερούν σε 15 κατηγορίες, σε 3 υπάρχει περίπου ισότητα, ενώ σε 1 υπερέχουν οι γυναίκες με μονοψήφιο ποσοστό.

    Συγκριτικά με το 2010, στο 2023 παρατηρούμε ότι σε 7 κατηγορίες η διαφορά μειώνεται κατά τουλάχιστον 10 ποσοστιαίες μονάδες, σε 8 μεταξύ 1-9 ποσοστιαίων μονάδων, σε 1 κατηγορία η διαφορά παραμένει σταθερή και σε 3 η διαφορά διευρύνεται.

    Κάποια επιμέρους σχόλια ανά κατηγορία γίνονται στην περιληπτική κάρτα που δημοσιεύεται μαζί με την παρούσα μελέτη.

    broken image

    4 Όπου οι άντρες αμείβονται περισσότερο από τις γυναίκες το ποσοστό είναι αρνητικό. Όταν οι γυναίκες αμείβονται περισσότερο από τους άντρες το ποσοστό είναι θετικό.

  • Όροι και πηγές

    1. Στοιχεία αντλήθηκαν από:

    a. την Κυπριακή Στατιστική Υπηρεσία (https://www.cystat.gov.cy/el/default). Ευχαριστούμε τους αρμόδιους λειτουργούς για την υποστήριξη και επεξηγήσεις όπου χρειάστηκε.

    b. τη Eurostat (https://ec.europa.eu/eurostat/en/). Ειδικά οι κωδικοί και η ανάλυση με βάση τη NACE https://ec.europa.eu/eurostat/web/nace τα αγγλικά διότι η σχετική ανάλυση δεν είναι διαθέσιμη στα ελληνικά), μπορούν να βρεθούν εδώ: https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-manuals-and-guidelines/-/ks-ra-07-015. Τα στοιχεία που δημοσιεύει η Στατιστική Υπηρεσία βασίζονται στην έκδοση NACE 2.0

    2. Η περίοδος που καλύπτει η μελέτη αφορά στα έτη 2008 – 2023, εκτός όπου αναφέρεται κάτι διαφορετικό.

    3. Χρησιμοποιούμε τους ορισμούς της Στατιστικής Υπηρεσίας / NACE όπως αυτοί δημοσιεύονται.

    4. Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων δεν είναι δυνατό να υπολογιστεί με τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε διότι, αυτά περιορίζονται στις μέσες απολαβές ανά κατηγορία NACE / φύλο. Δεν χρησιμοποιούμε στοιχεία που να βοηθούν τον υπολογισμό με βάση την αντιστοίχιση θέσης / ηλικίας / επιπέδου εκπαίδευσης / μισθού (ή και άλλων παραμέτρων), παρά μόνο μέσους όρους. Αυτό σημαίνει ότι και οι υπολογισμοί μας είναι χρήσιμοι μόνο για γενικά συμπεράσματα και με την παραδοχή ότι όλοι οι εργαζόμενοι βρίσκονται στο μέσο όρο.